 |
Köpekler, karnivor yani etçil hayvanlar olmalarına rağmen günümüzde insan beslenmesine yakın bir beslenme şekline dönmüş durumdadırlar. Aynı zamanda bu gelişime paralel olarak da yaşam sürelerinde artış olmuştur. Yeni köpek bakmaya başlayan bir kişinin besleme ile ilgili başvurabileceği en basit ve kolay yol hazır mamalardır. Bu mamaları öncelikle kuru ve yaş (konserve) olarak ikiye ayırabiliriz. Bunun dışında bir diğer sınıflandırma da profesyonel ve market tipi olarak yapabiliriz. Market tipi mamaları her yerde bulabilirsiniz ve fiyatları da oldukça hesaplıdır. Ancak bu mamalarda, köpeğinize günlük yedireceğiniz miktarlar oldukça fazladır ve küspeden zengin olması nedeniyle de yararlınım oldukça azdır. Yararlanım nedir? Yararlanım basitçe köpeğinize yedirdiğiniz mamanın ne kadarının vücut tarafından sindirilebildiğidir. Profesyonel mamalarda yararlanımın yüksek olması nedeniyle yedirdiğiniz mama miktarı azdır ve dışkı miktarı da buna paralel azdır.
Hazır ve kaliteli bir mamanın özellikle gelişme çağındaki bir köpekte önemi oldukça fazladır. Diş ve kemiklerin gelişimi için gerekli kalsiyum, fosfor gibi iz elementleri alabilirler. Vücudun gelişimi için gerekli proteini dengeli ve gerektiği kadar alırlar. Ağız, çene ve diş gelişimi için gerekli olan egzersizi kuru mamanın yapısı sayesinde gerçekleştirirler. Yağ ve karbonhidrat miktarının dengeli olması nedeniyle erken aşırı yağlanma, kilo artışı gibi problemler kolayca kontrol edilebilir. Lif miktarının yeterli olması nedeniyle dışkılama düzenlidir. Esansiyel yağ asitleri sayesinde, yavru tüylerinin değiştirilmesi sonrasında tüylerin sağlıklı ve parlak olması sağlanır. Gerekli vitaminlerin düzenli alınması sayesinde, vitamin yetersizliklerine bağlı hastalıklar görülmez.
Mamanın yanında diğer önemli bir gereksinim de sudur. Su hayat için vazgeçilmez bir unsurdur ve özellikle kuru mama ile beslenen köpeklerde su ihtiyacı artacaktır. Düzenli ve taze su her zaman mamanın yanında olmalıdır ve gün içerisinde de sık olarak değiştirilmelidir. Sağlıklı bir köpeğin vücut ağırlığının her kg’ı için yaklaşık 40 ml. günlük suya ihtiyacı vardır.
Köpek mamalarında genellikle köpeğin yaşam evreleri puppy (yavru), adult (yetişkin) ve senior (ileri yaş) olarak üçe ayrılır ve bu şekilde ambalajlanarak tüketime sunulur. Bunun dışında mama firmalarına göre köpek ırklarının özel gereksinimleri düşünülerek de mamalar alt gruplara ayrılmıştır. Küçük ırk köpekler, orta ırk köpekler, büyük ırk köpekler gibi. Buradaki ana düşünce de küçük ırk bir köpeğin yavrusu (örneğin poodle-kaniş) ile büyük ırk bir köpeğin yavrusunun (örneğin-golden retriver) büyüme sırasındaki protein, yağ, karbonhidrat, kalsiyum gibi ihtiyaçlarının aynı olmamasıdır. Özellikle büyüme çağında beslenme hakkında veteriner hekiminizden daha detaylı bilgi almaya çalışınız. Küçük ve orta boy ırklarda büyümenin tamamlandığı 12 aylık yaşa kadar, büyük ırk köpeklerde ise büyümenin tamamlandığı 18 aylık yaşa kadar mutlaka profesyonel bir mamayı seçiniz. Unutmayın ki temeli ve alt yapısı iyi olan bir bina daha uzun süre ayakta kalacaktır. Yavru köpeklerde günlük toplam mama miktarı 4 ile 6 aylık yaşa kadar günde 3 ya da 4 öğüne, 6 aylık yaştan 12 aylık yaşa kadar 2 öğüne bölünerek verilebilir. 12 aylık yaştan sonra ise günlük mama miktarı tek öğünde de verilebilir.
Sağlıklı yavrularda anne sütü normal büyüme için yaklaşık 4 haftalık yaşa kadar yeterlidir. Büyük ırk köpek yavrularında zaman zaman ek besleme gerekebilir. Bu amaçla da veteriner kliniklerinde ve pet shoplarda hazır anne sütü bulabilirsiniz. 3-4 haftalık yavrularda ise annenin mamasını ılık suyla ıslatıp ezerek verebilirsiniz. İnek sütünü kullanmak doğru değildir. İçindeki laktoz fazla olduğu için ishale neden olabilir. Kullanmak zorunda kaldığınızda da mutlaka bire bir oranında suyla karıştırmanız önerilir. 5-6 haftalık yaşta yavrular çiğneme yeteneğini kazanırlar ve kuru mama yiyebilirler.
|
 |
Yavruluk döneminden yetişkin dönemine geçen bir köpeğin daha farklı ihtiyaçları ortaya çıkacaktır. Bu ihtiyaçlar ise bireysel olarak farklılık gösterecektir. Örneğin evde yaşayan bir köpeğin beslenmesi ile dışarıda yaşayan hatta koruma yapan bir köpeğin beslenmesi ve ihtiyaçları çok farklıdır. Bunu göz önünde tutarak veteriner hekiminiz en uygun diyeti size önerecektir.
İleri yaş dönemi de yavruluk dönemi gibi hassas bir dönemdir. Bu dönemde yaşlanmaya bağlı olarak karaciğer, böbrek, kalp gibi önemli organlarda problemler meydana gelebilir. Bu nedenle, bu bozuklukların oluşmaması için bu gruptaki mamaların içindeki protein, yağ, lif miktarları ayarlanmıştır. Yine bazı mamaların içerisinde kas-iskelet sistemini desteklemek üzere bazı maddeler (antioksidan-kıkırdak koruyucular,vb.) eklenmiştir. Bu yaştaki köpeğiniz için ayrıca ağız ve diş sağlığı yönünden kuru mama yemesi de önemlidir.
Bütün bu mamaların dışında veteriner hekiminiz, köpeğiniz hastalandığında tedavi sırasında size özel bir diyet mama da önerecektir. Bu mamalar reçete maması yada veteriner diyeti olarak isimlendirilir ve sadece hastalık durumlarında kullanılır. Her hastalık durumunda vücudun ihtiyaçları farklıdır. Yenmesi gerekenler ve yenmemesi gereken gıda maddeleri olacaktır. Köpeğiniz ishal iken veteriner hekiminiz size bir veteriner diyet maması verir ve bu mamanın içinde lif miktarı fazla, yağ miktarı düşüktür. Köpeğinizin böbrekle ilgili bir problemi olduğunda veteriner hekiminiz size yine bir başka veteriner diyeti verir ve bu mamanın içindeki protein miktarı normal mamalara göre daha azdır, protein kaynağı daha kalitelidir. Bu örnekleri çoğaltabiliriz. Köpeğinizin çeşitli hastalıklarda yiyebileceği pek çok veteriner diyet mamaları vardır. Veteriner hekimlikte tanı olanaklarının artmasına paralel olarak bu mamalarda gün geçtikce artmaktadır.
Y. Doç. Dr. Erol Güçlü GÜLANBER
|
